Als ik de liefde niet had

De Zwitserse psycholoog Carl G. Jung  zei ooit dat mensen drie keer worden geboren. De eerste is de echte fysieke geboorte. De tweede vindt plaats met de ontwikkeling van het ego, en de derde is wat leidt tot de geboorte van wat hij ‘spiritueel bewustzijn’ noemde. Neem het mee deze dagen rondom de Volle Maan van zon in Schorpioen en maan in het teken Stier.

Vanuit het teken Schorpioen wordt alles intens beleefd: het is hemelhoog juichend of ten diepste bedroefd. Wat kunnen we hier nu mee, wat is dan spiritueel bewustzijn in dit soort tijden? Lees je mee……..

‘Spiritueel bewustzijn’ zag Jung als een reis naar de diepte van onze geest, zelf gaf hij dit vorm door zich te verdiepen in culturen die soms door oceanen van elkaar verwijderd waren en toch dezelfde spirituele waarde delen die met elkaar overeen kwamen.

Daarbij vond Jung  zijn leven lang natuurlijke wijsheid en creatieve antwoorden als hij te rade ging bij het kind in hemzelf. Het is ontroerend om te lezen hoe hij leerde van dat wat schuilde  onder de eeuwige veranderingen, wat daar schuilde verbindt hij met het wortelstelsel. Het wortelstelsel blijft.

“Ik word alweer naar Jung getrokken”, verzucht Etty Hillesum in mei 1941. Twee maanden eerder heeft zij pen en schrift gepakt om haar gedachten al schrijvend te ordenen. Gedachten die ook gevoed worden door het lezen van boeken: haar grote passie. Dikwijls citeert zij in haar dagboek zinnen – soms hele passages – uit boeken die zij aan het lezen is. Vooral de werken van Rilke komen wij vele, vele malen tegen. Maar ook de boeken van Carl Gustav Jung lijken haar te raken. Wat boeit Etty Hillesum in de werken van deze Zwitserse psychiater?

Wat haar boeide zijn niet de van Jung bekende theorieën over archetypen, anima en animus, en persoonlijke en collectieve onbewuste begrippen. Wat haar vooral lijkt aan te spreken is de nadruk die Jung legt op de verankering van levensbeschouwing in het dagelijkse leven waarbij zijn aandacht voor vragen betreffende goed en kwaad bij haar wortel lijken te schieten.

Maar wat is dan ‘kwaad’? Waar komt het vandaan? Is het van mensen, is het van God? Ook in de antwoorden op deze vragen zien we parallellen in het denken van Etty Hillesum en Carl Gustav Jung. Zij delen allereerst de visie dat het kwaad in alle mensen huist. Er bestaat niet zoiets als goede en slechte mensen: iedereen heeft beide in zich. Er bestaat dus ook niet zoiets als ‘de vijand’. Citaat: https://www.cahiersettyhillesum.org/cahiers-etty-hillesum/

Waar Jung en Etty Hillesum elkaar vinden is in mensenliefde. Mensenliefde moet hét antwoord zijn op de giftige tijdgeest. Hiermee is wellicht ook het antwoord gevonden wat je het best kan omschrijven als ‘spiritueel bewustzijn’.  

Mens ben je niet zomaar vanzelf, mens zijn betekent keuzes maken tussen goed en kwaad. Daarbij is het verwijzen naar oude boeken of verhalen over Adam en Eva niet toereikend. Het scheppingsverhaal heeft vele voorlopers uit omringende culturen en vooral ook werd en wordt er de eigen religieuze (of levensbeschouwelijke ) kleur aan toegevoegd. Dat was vertrouwd en staat in relatie tot de eigen voorlopers. Er is niets nieuws onder de zon. Dit noemen we traditie.

In de drie religies van het boek zijn de belangrijkste personages in het scheppingsverhaal dezelfde. In joodse, christelijke en islamitische verhalen zien we dezelfde personages ook al dragen ze af en toe verschillende namen. Toch blijken overal in de wereld verhalen te bestaan over goden die de eerste mens van klei boetseren, ook in het Midden-Oosten. In verschillende islamitische versies komt, net als in joodse verhalen, de grond waarin Adam gemaakt gaat worden uit alle windstreken en als er rivieren stromen is dat van de wateren onder de aarde. We kunnen het erover eens zijn dat Adam van aarde, klei, leem, zand of stof gemaakt is. Soms is er sprake van deeg.

Ik ging op zoek en vond meer over de naam Adam. De naam Adam is afgeleid van Adamah, wat ‘rode aarde’ betekent of ‘bloedaarde’ – dit staat symbool voor het geestelijke deel van de mens.  Adam, deze man/mannin was geschapen uit adamah, het stof van de aarde en was deel van een groter geheel noemde zichzelf ook ‘Adam’ nadat hem via de neus de adem was ingeblazen.

Lees je verder onder de afbeelding…..?

pentekening Albrecht Dürer

Een naam geven is benoemen, iets wat in joodse en islamitische verhalen een belangrijk moment is. Vandaar ook dat het aan Adam is om alle schepselen, planten en dieren een naam te geven. Daarvan kunnen we nog steeds meenemen dat pas als je iets kunnen benoemen, er taal aan geven, we er levensadem in blazen.

De toekomst voorspellen was een gewoonte die vooral toegepast werd was door de Koran op een willekeurige pagina open te slaan en daaruit op te maken welke beslissing gewenst was. Zo ontwikkelde zich  het scheppingsthema over onze eerste voorouders in gevarieerde artistieke richtingen. Geleidelijk kreeg het paradijs meer en meer een religieuze betekenis en ontwikkelden zich nieuwe denkbeelden over de hemel en een laatste oordeel.

Er zijn verhalen dat bij het geven van een naam in veel culturen een magische dimensie opengaat. De dieren een naam geven bepaald de relatie en verhouding tussen mens en dier. Geleidelijk werd ook de diersymboliek steeds verfijnder en tegenwoordig komt daar een dimensie bij. Dieren zijn steeds vaker met emoties te verbinden: zo kun je spinnijdig zijn, kattig, muisstil, angstig als een haas of trots als een pauw. Zo kun je je emoties leren benoemen….ook in de bloedbanden….

 Zo werd en is Adam een wereldburger avant la lettre…..

Dieren staan van oudsher symbool voor onze driften. Niet voor niets maken paarden deel uit van belangrijke tradities als st. Maarten en st. Nikolaas. Wie zijn emoties leert benoemen en zich er niet meer door laat meeslepen is op weg naar het meesterschap over het ego.  De ruiter op witte paarden …..

Het geschenk wat hieruit voortkomt is dat je boosheid niet meer met boosheid beantwoord, maar in wat je leest, hoort en beluistert in de relaties van mensen tot elkaar écht gaat luisteren. Wie luisteren kan vanuit eigen respect (=zelfkennis) vindt ook respect voor de ander en heel misschien voel je dan ook liefde….je ademt mee en zo wordt de geest werkzaam en worden de krachten van het hoger zelf beetje bij beetje geschonken – ingedruppeld, wordt dat wel genoemd – en in relatie tot de adem ook wel symbolisch verbonden met het waaien van de wind. Inspiratie

Ook de schepping van Eva heeft eindeloos veel verhalen tot leven gebracht. Nog steeds wordt er gesproken over de Vrouwe van de rib, struikelblok of ‘levende kennis’. Het lijkt erop dat deze verhalen vooral uit zijn op het aanbrengen van een patriarchaal gekleurde hiërarchie. De andere visie, de gelijkheidsvisie doet denken aan afbeeldingen van een papegaai. Een papegaai kan AVE zeggen – ave is ook de omkering van de naam EVA –  Liefde draagt vele namen…de levensboom draagt leven schenkende krachten.  Misschien is je bekend dat twee zonen van Eva in een voortdurende strijd zijn gewikkeld. Kaïn en Abel. De aardezoon doodde, zo is het verhaal, de andere zoon die meer op de hemel gericht was.

Onzinnige verhalen voor jou misschien, toch staan deze vier archetypisch voor de dynamiek in het oergezin – archetypen zijn universeel en sommige kunnen deel uitmaken van onze psyche – ja, ons Ik heeft een lange voorgeschiedenis…..hoe stap jij uit de strijd?

© Joke – fluisteralsjeblieft