Waar komen al die mythen vandaan?

Mensen vertellen elkaar al eeuwenlang verhalen. Levensverhalen zoeken taal om onze eigen creatieve mythologie onder woorden te brengen. Een van de mooiste en dynamische manier om naar verhalen te kijken is vanuit de mythologie. Mythische overleveringen, al of niet in dichtvorm, werden van generatie op generatie doorgegeven. De betekenis ervan zien we terug in onze taal.

Van gedragen worden, naar zelf dragend worden. Volgens Joseph Cambell gaat geen enkele held zonder een gids of helpers op weg. Voor de meesten van ons zijn dat allereerst onze ouders of de moeder die je al maanden onder haar hart gedragen heeft. Het Aller Eerste Woord dat is gegraveerd in de harten van de gehele mensheid over de hele planeet: Ma, Mama, Mami, Madre, Mamo, Mommie, Makuahine, Maji, Majka, Moer, MánaAnya, Móthair, Maman, Máti, Mére, Mutter, Okaasan, Mor, Mari, Motina, Matka, Mother, Moeder.  In elke traditie zien we verhalen over het toestandkomen van het

Leiderschap van binnenuit

In zonnemythen wordt altijd het motief van de zeereis gevolgd. Daarom lijken helden altijd op de zon. Het verlangen naar licht, naar bewustzijn. Wezenlijk verlangt de held (een archetype) naar de heilzame kracht van de natuur, de diepe bronnen van het Zijn. De open verbinding met de natuur en het universum is in alle eenvoud deel van de natuur en ons kleine bewustzijn drijft er bovenop als een scheepje op de oceaan. In de vele gesprekken die Joseph Campbell in zijn leven, naast de vele reizen zie je dit motief steeds terugkeren. Samen met Carl G. Jung zien ze verbanden tussen het leven met de weg die de zon dagelijks aflegt. De eerste helft gaat opwaarts: van geboorte naar samenleving. De tweede helft gaat neerwaarts: van deelname aan de wereld en de gemeenschap naar de dood. De dreiging van het leven in de eerste helft is het leven en van de tweede helft de dood. In dit besef mag je ook de mensheidsontwikkeling vergelijken met de levensloop van de mens. Een reis met een universeel motief. Dat is altijd zonder een handleiding of gebruiksaanwijzing de Weg opgaan. Vertrekken – de Inwijding – de Terugkeer.

De held met duizend gezichten is de titel van het boek geschreven door Joseph Campbell. De ondertitel maakt duidelijk dat het in dit boek gaat over de archetypische reis van de held in mythen en verhalen. Campbell richt zich op de overeenkomsten vanuit de gedachte dat als we deze begrijpen de verschillen veel minder groot blijken dan algemeen (en vaak op politieke gronden) wordt aangenomen.

De symbolen van de mythologie zijn geen bedenksels, zij dragen de kiemkracht van de oorsprong in zich. Het geheim van een tijdloos perspectief heeft zo bezien veel relatie met de droomduiding. De droom als persoonlijke mythe waarin je alle rollen zelf speelt is een verhaal met energetische archetypische basis patronen. Deze basispatronen zijn afkomstig uit het gemeenschappelijke geheugen. Allemaal persoonlijk dus en niet echt iets om over te gaan schrijven. Toch blijft het terugkeren en opnieuw ga ik ervoor zitten. Nu met het boek naast me, waarin trouwens ook over sprookjes wordt gesproken en talenten.

Ook in dit boek is de Boom des Levens als het universum zelf. De levensstroom borrelt op uit een onzichtbare bron. De symbolische cirkel van het universum wordt voorgesteld als een hemelkoepel die rust op de vier windstreken van de aarde. Veel oude steden zijn gebouwd als een tempel. Hun poorten zijn op de vier windstreken georiënteerd waarbij op het centrale plein het belangrijkste heiligdom van de goddelijke stichter van de stad staat. Het centrale plein, de wereldnavel, is dus overal aanwezig. Het is leuk om nu even stil te vallen en je bewust te worden van het beeld wat bij jou opborrelde bij het lezen. Onthoudt dit beeld!

De reis van de held bestaat uit drie grote fasen: Vertrek – Inwijding – Terugkeer

De eerste fase van de mythologische reis wordt ‘de oproep tot avontuur’ genoemd. Het lot heeft de held geroepen. De oproep tot avontuur kun je gemakkelijk missen of zelfs weigeren. Een weigering verandert het avontuur in zijn negatief. Het sprookje Doornroosje verhaalt hierover. Doornroosje (de schone slaapster) werd in slaap gebracht door een jaloerse heks. De heks is een onbewust symbool van de boosaardige moeder. In het sprookje valt niet alleen het kind, maar haar hele wereld in slaap tot na vele, vele jaren een prins kwam om haar te wekken. Doornroosje symboliseert de ziel, die op aarde komt om haar weg door de moeilijke verwarrende wereld te vinden. De doornenhaag om haar kasteel.
Degenen die gehoor hebben gegeven aan de oproep staan onder bescherming van de Kosmische Moeder. De weg wijzende kracht die in hogere mythologieën uitgebouwd wordt tot de grote figuur van de gids, de leraar, de veerman etc. is b.v. Hermes-Mercurius die in Egyptische mythen Thoth wordt genoemd en in de christelijke traditie Heilige Geest. Het is deze weg wijzende kracht die b.v. de mensheid uit het Egyptische Tijdvak leidde. Verhalen die bekend staan als de uittocht en degene die voorop liep. Mozes.

Het lot heeft de held geroepen. Drempelwachters begrenzen je wereld in de vier richtingen en het zo boven-zo beneden. Grenzen vertegenwoordigen de huidige sfeer, de levenshorizon van de held. Grenzen staan symbool voor de wereld van de vijf zintuigen die ons doen vastkleven, gevangen houden aan wat zichtbaar is.

Het lot heeft de held geroepen tot het oefenen de tegengestelden te laten samenvallen. De paren tegengestelden (polariteiten) worden bewaakt door een poort. Een deur of poort naar de wereld van de tegenstellingen wordt in de biografie meestal als een drempelmoment ervaren. Poorten als motief komt over de hele wereld voor, soms in de beelden van eilanden, van rotsen of van bergen waar je tussendoor kunt glippen… Spirituele mensen spreken graag over poorten, poortdagen of zelfs in astrologische begrippen. Campbell spreekt liever over het ontwaken van het gevoel. Het gevoel voor het mysterie is dus het begin.

Het lot heeft de held geroepen. De held die de magische drempel overschrijdt komt terecht in het moederschootbeeld van de buik van de walvis. De drempel wordt niet overwonnen, de doornenhaag leidt tot vormen van zelfvernietiging die zich toont in angst om overspoelt te worden….
Het lot heeft de held geroepen om de weg der beproevingen te gaan zijn als Poorten die zich openen naar het mysterie waar je in contact kunt komen met de beproevingen die het leven ons voorlegt. De vuur-, water-, lucht- en aardeproef. De niet gemakkelijke levenslessen in onze tijd is b.v. de luchtproef. Klimaat, Corona en stormen die de kop op steken. Tegelijk volgt in ons persoonlijk leven de levenslessen die we nodig hebben volgens het patroon van ons karma.

De inwijdingsweg is een populaire fase van het mythische avontuur. De rijke schat aan verhalen over het passeren van de poort en het verbinden van tegengestelden zijn talrijk. Tegengestelden als licht en donker, leven en dood, binnen en buiten in het rijk van biografisch onderzoek komen vooral tot je als je daadwerkelijk het zevenjaarsritme gaat verbinden met de planetenkrachten in je levensloop. Welke godin inspireert jou?
De ontmoeting met de godin is de ultieme beproeving van het vermogen van de held om de gave van de liefde te veroveren die het leven zelf is. De grote Sophia is drievoudig. Het wit-rood-blauw/zwart vormt het kleurentrio van de drie aspecten van de Grote Moeder; je kunt haar leren kennen in de seizoenen, maar ook in de drie Maria’s of de vier windrichtingen; denken, voelen, intuïtie en gewaarworden.

Het lot heeft de held geroepen het mystieke huwelijk te sluiten. Over dit mystieke huwelijk gaan veel verhalen rond. We weten het nog niet. We staan op punt om wakker te worden. Wakker worden we waar het woord begint en taal haar intrede doet.

Het zijn in wezen de oeroude inwijdingsmysterien die voorzichtig ontsluierd mogen worden in onze tijd. Een eigentijdse zingeving wordt zichtbaar in de symbolieken waar lichaam (fysiek), ziel (astraal) en geest (IK) tot eenheid komen in het ‘bruidsvertrek’.

Dan volgt de eenwording met de Vader. Het afstand doen van wat was is als een drempel overgaan en de wachters aan de poort ontmoete. De poort die Terugkeer genoemd wordt. In beelden van de universele Vader (schildpad) beschrijft Campbell onze blinde vlek die we altijd opnieuw projecteren….Rembrandt schilderde hierover in het werk wat ‘de verloren zoon’ wordt genoemd. In het kader van de terugkeer zoals bedoeld door Campbell zou het mogen worden uitgelegd als berouw, rouwen of tot vergeving komen. Vergeving of het willen komen tot onvoorwaardelijke liefde is wat Rembrandt beoogde als opmaat voor gastvrijheid. Gastvrijheid, zo lijkt hij hiermee te vertellen, wordt gekenmerkt door een zegen die twee kanten op werkt. Wederkerigheid is haar lakmoesproef.

De held met de duizend gezichten
De archetypische reis van de held in mythen en verhalen is een universeel motief van avontuur en transformatie dat door vrijwel alle mythische en religieuze tradities van de wereld loopt. Ook in je eigen leven.

In poëtische vorm is het de schatkamer van hun mythologie en van veel van hun heldenverhalen, godenliederen en spreukenwijsheden. Alle oerkrachten waren eigenlijk goden, bepaalde rivieren en bomen b.v. waren goden. De mythen vertellen daarvan. Verhalen die ons verbinden, immers dezelfde verhalen en dezelfde goden vinden we terug in de verhalen (legende, mythen, sagen en sprookjes) van een groot deel van de wereld. Zoveel eeuwen later spreken deze verhalen nog altijd tot de verbeelding……

In het biografisch onderzoek kunnen dit soort verhalen over de krachten die alles op aarde tot stand brachten je ondersteunen bij het bewonen van je eigen levensverhaal en dieper in je lichaam aanwezig te kunnen zijn…..